Tifo Ateşinin Dikkat Edilmesi Gereken Belirti ve Bulguları
Tifo ölümcül sonuçlar doğurabilen ciddi bir hastalıktır. Bu hastalık çoğunlukla gelişmekte olan ülkelerde yaygındır ve Salmonella typhi olarak bilinen bir bakteriden kaynaklanır. Bu bakteriler enfekte olmuş kişilerde yaşayabilir ve dışkı veya idrar yoluyla bulaşabilir. Enfekte dışkı veya idrarla kirlenmiş yiyecek veya su tüketerek ya da enfekte bir kişiyle doğrudan temas ederek, örneğin bu kişinin size kirli ellerle dokunması halinde tifoya yakalanabilirsiniz.
Dünyanın tifonun yaygın olduğu bölgelerine seyahat ediyorsanız, mümkün olan en kısa sürede teşhis ve tedavi edebilmek için semptomlar hakkında bilgi sahibi olmanız önemlidir. Tifo belirtileri tipik olarak Salmonella typhi ile enfekte olduktan yaklaşık bir ila iki hafta sonra gelişir. Şimdi bu hastalığa işaret eden bazı belirtilere bir göz atalım:
Ateş
Tifo ateşi yavaş başlar ancak birkaç gün içinde kötüleşir ve sıcaklık 40 °C civarında zirve yapar. Ateş 10-14 gün boyunca yüksek seyreder ve semptomların başlamasından sonraki dördüncü hafta civarında normale döner.
Baş ağrısı
Baş ağrısı da tifo için bir uyarı işareti olabilir. Genellikle etkilenen alındır ve ağrı “sıkı bir bant” gibi hissedilir. Ancak bazı kişilerde bölünen, patlayan veya zonklayan bir baş ağrısı da görülebilir.
Kas Ağrıları
Birçok durum kaslarınızın ağrımasına neden olabilirken, burada listelenen diğer belirtilerle birlikte ortaya çıkan kas ağrılarına dikkat edin. Genel vücut ağrısı da tifoda yaygındır.
Kabızlık ve İshal
Hem kabızlık hem de ishal tifo belirtileridir. İlk başta kabız olabilir ve yaklaşık 2 hafta sonra ishal gelişebilir. Yetişkinler kabızlığa daha yatkın olabilirken, çocuklar sık sık ishal olabilir – bağırsak hareketleri günde 8 defaya kadar çıkabilir. Tifo ile ortaya çıkan ishal ince, sarımsı yeşil dışkı ile sonuçlanır ve görünümü nedeniyle genellikle “bezelye çorbası” ishali olarak adlandırılır. Çoğu durumda, enfekte olan kişi ishali kontrol edemeyecektir.
Gastrointestinal Sorunlar
Kabızlık ve ishalin yanı sıra bulantı, kusma, iştahsızlık ve karın ağrısı gibi diğer gastrointestinal sorunlar da tifo belirtisi olabilir. Karın ağrısı ilk hafta boyunca yaygın ve hafif ila orta şiddette olabilir. Ancak bazı kişiler şiddetli ağrı yaşayabilir.
Ağrı ayrıca ikinci hafta boyunca karnınızın sağ alt kısmında yoğunlaşarak daha lokalize hale gelebilir.
Kızarıklık
Küçük, düz, pembe lekelerden oluşan döküntü tifonun bir diğer belirtisidir. Bu döküntü karın ve göğüs bölgesinde gelişir ve tifoya yakalanan kişilerin yaklaşık %10-20’sinde görülür.
Yorgunluk ve Bitkinlik
Hepimiz normalde kendimizi fiziksel olarak zorladıktan, stres yaşadıktan veya uyku yoksunluğu ile uğraştıktan sonra dinlenme ihtiyacı hissederiz. Ancak kendinizi sürekli yorgun hissediyorsanız veya daha önce sizi yormayan aktivitelerden sonra yorgunluk hissediyorsanız, bu endişe kaynağı olabilir. Tifo hastaları bazen kendilerini o kadar bitkin hissedebilirler ki herhangi bir faaliyette bulunmak zorlaşır.
Zihinsel Durumunuzdaki Değişiklikler
Tifo, ruhsal durumunuzda birçok değişikliğe neden olabilir. Şunları yaşayabilirsiniz:
Kafa karışıklığı ve deliryum
Halüsinasyonlar
Dikkat sorunları
Ajitasyon
Bunlar, net düşünemediğiniz, dikkatinizi veremediğiniz veya nerede olduğunuzu veya saatin kaç olduğunu bilmediğiniz bir yönelim bozukluğu ve kafa karışıklığı hissi olarak ortaya çıkabilir. Ayrıca orada olmayan şeyler görebilir veya duyabilirsiniz. Bazı insanlar tutarsızca konuşur, mırıldanır veya sinirli bir şekilde başlar. Ayrıca burunlarını, parmaklarını, yatak örtülerini veya hayali nesneleri karıştırabilirler.
İç Kanama
Bazı tifo hastaları, genellikle bu hastalık için tedavi görmemiş olanlar, sindirim sistemlerinde iç kanama veya sindirim sisteminin bir bölümünde delinme gibi komplikasyonlar yaşayabilir.
Tifonun neden olduğu iç kanama genellikle ölümcül değildir. Ancak şunlara neden olabilir:
Sürekli yorgunluk hissi
Soluk cilt
Nefes darlığı
Düzensiz kalp atışı
Dışkının katranımsı ve koyu renkte görünmesine neden olan kanlı dışkı
Kan kusma
İç kanamanız varsa, hasarı onarmak için ameliyat olmanız ve kanı değiştirmek için kan transfüzyonu yapmanız gerekebilir.
Bağırsak Perforasyonu
Perforasyon veya bağırsaklarınızdaki bir delik ciddi sorunlara neden olabilir. Sindirim sisteminizdeki bakteriler karnınıza geçebilir ve karın zarını enfekte edebilir. Bu durum peritonit olarak bilinir. Tıbbi bir acil durumdur çünkü cildiniz gibi diğer organların aksine karın zarınız enfeksiyona karşı savunmasızdır. Bu nedenle enfeksiyon hızla kan dolaşımınıza yayılabilir ve ardından diğer organları enfekte etmeye devam edebilir. Bu durum sonunda çoklu organ yetmezliği ile sonuçlanabilir. Bu durumun bazı belirtileri şunlardır:
Aniden başlayan ve çok şiddetli hale gelen karın ağrısı
Mide bulantısı ve kusma
İştahsızlık
Ateş ve titreme
Hızlı kalp atışı
İdrar yapmama veya daha az idrar yapma
Şişmiş karın
Tifo ve Sıtmayı Ayırt Etmek İçin Testler Yapın
Sıtma ve tifo ateş, kusma, baş ağrısı, kas ağrıları ve ishal gibi birçok ortak belirtiyi paylaşır. Bu durum, yalnızca semptomlara dayanarak ikisi arasında ayrım yapmayı zorlaştırabilir. Hızlı bir kan testi sıtma olup olmadığınızı doğrulayabilirken, dışkı, idrar veya kanınız üzerinde yapılan testler tifo teşhisi için kullanılabilir.