Sarkoidoza ne sebep olur ve belirtileri nelerdir?
Sarkoidoz, vücudun farklı organlarında granülomların (iltihaplı hücre kümeleri) geliştiği, organ iltihabına yol açan ve küçük, kırmızı şişmiş doku lekelerine neden olan iltihaplı bir hastalıktır. Sarkoidoz, vücudunuzun bağışıklık sisteminin virüsler, bakteriler veya kimyasallar gibi yabancı maddelere tepki vermesiyle tetiklenebilir.
Bu durum vücudunuzdaki herhangi bir organı etkileyebilse de, bazı organları etkileme olasılığı diğerlerine göre daha yüksektir. Genellikle akciğerlerde, deride ve/veya lenf düğümlerinde (özellikle göğsünüzdeki lenf düğümlerinde) başlar. Ayrıca hastalık sıklıkla gözleri ve karaciğeri de etkiler. Daha az yaygın olmakla birlikte, sarkoidoz kalbi ve beyni etkileyerek ciddi komplikasyonlara yol açabilir.
Sarkoidoz her yaştan ve ırktan insanı etkilese de, kadınlarda erkeklerden daha yaygındır. Ancak en sık Afro-Amerikalılar ve Kuzey Avrupa kökenli insanlar arasında görülür. Nedeni nispeten bilinmemektedir, ancak uzmanlar genlerin ve bağışıklık sisteminin bu durumun gelişiminde büyük bir rolü olabileceğini düşünmektedir. Tedavi, semptomlara ve etkilenen belirli organlara bağlıdır.
Sarkoidoza Ne Sebep Olur?
Sarkoidozun kesin nedeni tam olarak anlaşılamamıştır ve birden fazla faktör hastalığa neden olmada rol oynayabilir. Ancak, cinsiyet, ırk ve genetik, hastalığın gelişme riskini artırabilir.
Bazı uzmanlar, bağışıklık sisteminizin virüsler, bakteriler, toz veya kimyasallar gibi bir tetikleyiciye yanıt vermesiyle sarkoidozun geliştiğini öne sürmektedir. Genetik de sarkoidozda bir rol oynayabilir. Araştırmacılar, hastalık riskinizi artıran belirli bir gen veya genlere sahipseniz ve bağışıklık sisteminizi tetikleyen zararlı bir maddeye maruz kalırsanız sarkoidozun ortaya çıktığını öne sürmektedir. Ailesinde sarkoidoz öyküsü olan kişilerde bile hastalığa yakalanma riski oldukça yüksek olabilir.
Normal koşullar altında bağışıklık sistemimiz çok ilginç bir şekilde çalışır. Bağışıklık sistemi vücudu yabancı veya zararlı maddelerden korur ve tehlikede olan organları korumak için özel hücreler üretir. Bu hücreler de, zararlı maddeyi izole etmek ve yok etmek için diğer hücreleri toplayan kimyasallar üretir.
Bu süreç iltihaplanmaya neden olur ve zararlı madde yok edildikten sonra hücreler ve iltihap azalır. Ancak sarkoidozlu kişilerde iltihap devam eder ve bağışıklık sistemi hücreleri bir araya gelerek vücudun farklı organlarında granülom adı verilen yumrular oluşturur.
Sarkoidozun Belirti ve Semptomları
Sarkoidozlu bazı kişilerde herhangi bir görünür belirti ve semptom görülmeyebilir. Belirtiler, vücudunuzun durumdan etkilenen bölümüne bağlı olarak farklılık gösterebilir. Herhangi bir organda ortaya çıkabilmesine rağmen, genellikle akciğerleri etkiler. Belirtiler genel belirtiler, akciğer belirtileri, cilt belirtileri, göz belirtileri ve sinir sistemi belirtileri olarak kategorize edilebilir.
1. Genel Belirtiler
Ağız kuruluğu
Yorgunluk
Ateş
Kilo kaybı
Burun Kanaması
Eklem ağrısı
Karın şişliği
2. Akciğer Belirtileri
Nefes darlığı
Kuru öksürük
Hırıltı
Göğüs kemiğinizin etrafında göğüs ağrısı
3. Cilt Belirtileri
Döküntüler
Yaralar
Kabarık yara izleri
Saç dökülmesi
4. Göz Belirtileri
Göz ağrısı
Kuru gözler
Gözlerden akıntı
Kaşınan gözler
Görme kaybı
Gözlerde yanma hissi
5. Sinir Sistemi Belirtileri
İşitme kaybı
Nöbetler
Baş Ağrıları
Sarkoidoz İçin Tedavi Seçenekleri Nelerdir?
Ne yazık ki sarkoidoz tedavi edilemez. Ayrıca, çoğu semptom genellikle tedavi olmaksızın iyileştiği için tüm sarkoidoz vakaları tedavi gerektirmez. Enflamasyon şiddetliyse, doktorunuz kortikosteroidler veya immünosupresif gibi enflamasyonu azaltmaya yardımcı olabilecek ilaçlar reçete edebilir.
Bir tedavinin gerekliliği, tedavi süresi ve gereken tedavi türü belirti ve semptomlara, etkilenen organlara ve bu organların sağlığına bağlıdır. Hastalığı tedavi etmek için genellikle topikal tedaviler ve/veya ilaçlar reçete edilebilir. Bazen, sarkoidoz gözleriniz, kalbiniz veya beyniniz gibi organları etkiliyorsa, herhangi bir belirtiniz olmasa bile tedavi gereklidir. Tedavinin ana amaçları şunları içerir:
Semptomları hafifletmek.
Organın işlevini iyileştirmek.
Enflamasyonu kontrol altına almak ve granülomların boyutunu küçültmek.
Pulmoner fibrozisi (akciğerleriniz etkilenmişse akciğer skarlaşması) önlemek.
