Mononükleoz: Belirtiler, tanı ve tedavisi

Mononükleozu daha önce hiç duymadıysanız, siz de birçoğumuzdan birisiniz! Ne de olsa diyabet, kanser ve hatta soğuk algınlığı kadar dikkat çekmiyor. Ancak şunu göz önünde bulundurun: İnsan nüfusunun yaklaşık %95’i mononükleoza neden olan virüse karşı antikorlara sahiptir. Bunun nedeni, hemen hemen hepimizin bir noktada Epstein-Barr Virüsü tarafından enfekte edilmiş olmamızdır. Bu viral enfeksiyon her zaman belirti göstermese de mononükleoza dönüşebilir. Öpüşme hastalığı olarak da adlandırılan bu hastalık, grip benzeri semptomlar gösteren bulaşıcı bir viral enfeksiyondur.

Mononükleoza genellikle Epstein-Barr Virüs virüsü neden olur. Monoya çok benzer semptomlara neden olabilen diğer virüsler adenovirüs, sitomegalovirüs, hepatit (A, B veya C), HIV, kızamıkçık ve toksoplazmozdur.

Mononükleoz belirtileri

Semptomatik mononükleoz en çok ergenlerde ve genç yetişkinlerde görülür. Garip bir şekilde, enfeksiyon çocuklarda genellikle fark edilmez. İnsanlar virüsü enfekte bir kişiden aldıktan yaklaşık dört ila altı hafta sonra mononükleoz belirti ve semptomları göstermeye başlar. Virüsü alan her dört kişiden birinde genellikle enfeksiyon gelişir. Diğerleri antikor geliştirir ve hastalığı bir daha asla yaşamaz.

Aşağıdaki belirtilerden herhangi birine sahipseniz, mononükleoz olasılığını göz önünde bulundurun.

• Ateş ve boğaz ağrısı.
• Baş ağrısı ve vücut ağrısı.
• Boyunda ve koltuk altında ağrılı ve şişmiş lenf düğümleri.
• Vücudun bazı bölgelerinde veya tamamında karakteristik döküntü.
• Aşırı düzeyde yorgunluk.

Bazı kişiler, diğer semptomlar düzeldikten aylar sonra bile kendilerini yorgun veya bitkin hissetmeye devam ederler.

Mononükleozun bazı semptomları uzun vadeli sorunlara dönüşebilir. Yorgunluk ve ateş gibi semptomlar ortadan kalktıktan sonra bile devam edebilirler. Bu belirtiler oldukça ciddidir ancak nadir görülür.

• Yukarıdaki belirtilerin eşlik ettiği dalak büyümesi (splenomegali) veya karaciğer büyümesi neredeyse kesin olarak mononükleoz olarak teşhis edilir.
• Dalak büyür ve yırtılırsa, sol alt karın bölgesinde keskin bir ağrı hissedebilirsiniz. Bu durumda derhal bir doktora görünmelisiniz.
• Karaciğer iltihabı ve sarılık daha uzun süre gözetim altında tedavi gerektirecektir.
• HIV gibi bağışıklıkla ilgili başka rahatsızlıkları olan kişilerde veya organ nakli yapılan vakalarda Epstein-Barr Virüsü daha ciddi, sistemik komplikasyonlara neden olabilir.

Mononükleoz teşhisi

Mononükleoz teşhisi büyük ölçüde semptomlara bağlıdır, bu nedenle yukarıdaki semptomlardan bir veya daha fazlasına sahipseniz, endişelerinizi bir doktorla görüşmelisiniz. Doğrulama için genellikle bir heterofil antikor testi reçete edilir, ancak bunun enfeksiyonun ilk haftasında etkinliği düşüktür.

Başlangıçta negatif antikor testine rağmen mononükleozdan şüpheleniliyorsa, test daha sonraki bir tarihte önerilebilir. Etkilenen kişilerde antikorlar daha geç gelişir veya bazı durumlarda hiç gelişmez.

Hamileyseniz ekstra dikkatli olun. Mononükleozdan şüpheleniyorsanız, uygun adımların atılabilmesi için testleri zamanında yaptırın. Çünkü sitomegalovirüs ve toksoplazmoz gibi virüsler fetüse zarar verebilir.

Mononükleozu Önleme ve Tedavi Etme Yolları

Mononükleozun tedavisi yoktur ve kendi seyrini izleyecektir. Bununla başa çıkmanın tek yolu, daha iyi hissetmek için semptomları tedavi etmektir.

Tedavi yolu bolca dinlenmeyi, yeterli sıvı alımını ve ateş ve ağrı için reçetesiz satılan ilaçları içerir.

Mononükleoz viral bir enfeksiyon olduğu için antibiyotikler buna karşı etkisizdir. Epstein-Barr Virüsüne karşı bilinen bir aşı da yoktur.

Dalak veya karaciğer gibi belirli bir organ enfekte olursa, bu ikincil hastalıkları tedavi etmek için doğru ilaçları kullanmanız gerekecektir.

Dalağınızın büyümesi durumunda, şişlik geçene kadar yorucu aktivitelerden ve temas sporlarından kaçınmanız tavsiye edilir. Çok fazla aktivite dalağı yırtabilir. Enfeksiyondan sonra en az bir ay boyunca tüm yorucu aktivitelerden kaçınmak güvenli kabul edilir.

Mononükleoz, tükürük yoluyla yayıldığı için öpüşme hastalığı olarak adlandırılır. En iyisi enfekte olan biriyle bardak, tabak, kaşık, diş fırçası ve kozmetik ürünlerini paylaşmamaktır. Enfekte olduğunu bildiğiniz bir kişiyi öpmekten kaçının.

Sağlıklı gıda seçimleri yapmak, kafein ve alkolden kaçınmak, daha az kırmızı et ve daha fazla fasulye, baklagiller ve omega-3 yağ asitleri tüketmek iyileşmeyi kolaylaştıracak seçeneklerdir. Susuz kalmamak da çok önemlidir.

Alternatif Tedavi Yolları

Rohitakarishta ile Tedavi: Ayurveda’da mononükleozun dalak büyümesine neden olabileceği ve Rohitakarishta adı verilen Ayurvedik bir karışımla tedavi edilebileceği yaygın olarak kabul edilmektedir. Ancak, deneyimli bir Ayurveda uygulayıcısı tarafından tavsiye edilmedikçe karışımı tüketmeyin.

Hindistan cevizi yağının gücü: Araştırmalar, mononükleoz hastalığına yakalanmış hamile kadınların ve emziren annelerin hindistan cevizi yağı tüketerek enfeksiyonu bebeklerine geçirmekten kaçınabileceklerini göstermektedir. Hindistan cevizi yağı, viral hastalıklarla savaşma kabiliyeti nedeniyle genellikle tıbbi amaçlarla kullanılan laurik asit bakımından zengindir. Bazı kaynaklar günde yaklaşık üç yemek kaşığı tüketilmesini önermekle birlikte, dozaja bir uzmana danıştıktan sonra karar vermek en iyisidir. Kaynaklar ayrıca hindistan cevizi sütü ve rendelenmiş hindistan cevizi gibi hindistan cevizi içeren diğer ürünleri tüketmenin hamile kadınlara ve emziren annelere yardımcı olabileceğini öne sürmektedir.

Bitkisel ilaçlar: Ekinezya ve yeşil çay gibi bitkileri tüketmek de viral enfeksiyonlarla savaşmaya ve bağışıklığı güçlendirmeye yardımcı olabilir. Ancak ekinezya, doktor tarafından reçete edilmediği sürece çocuklara verilmemelidir. Ayrıca romatoid artrit ve Hashimoto tiroiditi gibi otoimmün rahatsızlıkları olan kişiler tarafından da tüketilmemelidir.

İnsandan insana yayılan viral enfeksiyonlarda olduğu gibi, önlemlerin farkında olmak çok önemlidir. Birinin Epstein-Barr Virüsü enfeksiyonu geçirdiğini düşünüyorsanız, yeterli önlemleri alabilmesi ve enfeksiyonun yayılmasını önleyebilmesi için derhal bir doktora görünmesini sağlayın. Ve eğer Epstein-Barr Virüsü ile enfekte olduysanız ve iyileşme yolundaysanız, sarılık ve dalak büyümesi gibi ikincil rahatsızlıklara karşı her zaman dikkatli olun ve gerekli önlemleri alın.