B12 vitamini eksikliğinin belirtileri ve kendini gösterme yolları
B12 vitamini eksikliği dünya genelinde oldukça yaygın olsa da, bu eksikliği sadece semptomlar yoluyla teşhis etmek genellikle zordur. Bunun nedeni, B12 vitamini eksikliğinin baş dönmesinden Obsesif-kompulsif bozukluğa kadar çok çeşitli semptomlarla kendini göstermesidir ve bunların hepsi başka bir rahatsızlıktan veya eksiklikten kaynaklanıyor olabilir. Dahası, B12 vitamini suda çözünen bir vitamin olmasına rağmen, diğer vitaminlerin aksine karaciğeriniz onu, B12 vitamini açısından zengin gıdaları tüketmeyi bıraktıktan sonra bile size 3-5 yıl yetebilecek miktarlarda depolayabilir. Sonuç olarak, B12 vitamini eksikliği belirtileriniz, eksikliğin başladığı zamandan çok daha sonra ortaya çıkabilir. Takviyelerden veya zenginleştirilmiş gıdalardan alınan yüksek folik asit seviyeleri de B12 vitamini eksikliğinizi maskeleyebilir.
Eksiklik, vejetaryenler veya veganlarda olduğu gibi diyette B12 vitaminli gıdaların eksikliğinden kaynaklanabilirken, daha sinsi bir şekilde, vücudunuz onu etkili bir şekilde ememediğinde de ortaya çıkabilir. Bu nedenle, aşağıdaki risk faktörlerinden herhangi birine sahipseniz, belirtilere dikkat etmeniz ve B12 vitamini seviyenizi düzenli olarak kontrol ettirmeniz akıllıca olabilir.
- Vejetaryenlik.
- Veganlık.
- Alkolizm.
- Mide veya bağırsak rahatsızlıkları.
- Uzun süre antiasit ve proton pompası inhibitörü kullanımı.
- Mide küçültme ameliyatı.
- Pernisiyöz anemi.
- Yaşlanma.
- Genetik durumlar.
B12 vitamini DNA, RNA ve kırmızı kan hücrelerinin üretiminden enerji üretimine kadar vücutta pek çok işlevde yer aldığından, B12 vitamini eksikliği çok çeşitli semptomlarla kendini gösterebilir. İşte bir derleme.
Baş dönmesi
Uzun süre oturduktan sonra ayağa kalktığınızda ya da merdiven çıkarken sık sık “başınızın döndüğünü” hissediyorsanız, B12 vitamini eksikliğiniz olabilir. Vücudunuzda vitamin seviyesi düşük olduğunda, özellikle çok hızlı hareket ettiğinizde dengenizi kaybedebilirsiniz. Çok sık baş dönmesi hissediyorsanız, doktora gidip B12 seviyenizi tespit etmek için kan testi yaptırmak isteyebilirsiniz. Baş dönmesi veya sersemlik, düşük tansiyonun klasik bir belirtisidir ve düşük tansiyon, B12 vitamini eksikliğinin yaygın bir sonucudur.
Uyuşma veya karıncalanma hissi
Belirli bir pozisyonda çok uzun süre oturduğunuzda veya ayakta durduğunuzda uyuşma veya “karıncalanma” hissi yaşamak yaygındır. Bununla birlikte, herhangi bir vücut parçasına baskı uygulamadığınız veya basınç uygulamadığınız halde bunları hissediyorsanız, B12 vitamini eksikliğine işaret ediyor olabilir. B12 vitamini eksikliği sadece kan basıncınızı düşürmekle kalmaz, aynı zamanda kanınızdaki sağlıklı kırmızı kan hücrelerinin üretimini azaltır ve böylece diğer organlara oksijen tedarikini azaltır. Uyuşukluğa neden olan da budur.
Karıncalanma ve iğnelenme hissi sinir hücrelerinin demiyelinizasyonundan da kaynaklanabilir – bazı sinir hücreleri miyelin kılıf adı verilen ve sinir sinyali iletimini hızlandıran koruyucu bir kılıfla kaplıdır. B12 vitamini eksikliği miyelin kılıfının dejenerasyonuna yol açar.
Soluk veya Sarı Cilt
Soluk ve sarımsı bir cilt, B12 eksikliğinin en yaygın belirtilerinden biridir. Hatta sarılıktan farklı olarak gözlerinizin beyazında hafif bir sarı renk bile fark edebilirsiniz. Vücudunuzdaki B12 vitamini seviyeleri düştüğünde, kırmızı kan hücreleri kırılgan hale gelir ve bilirubine dönüşmeye başlar. Ciltteki solgunluk, işlevsel kırmızı kan hücrelerinin seviyelerinde bir düşüş olduğunu gösterirken, sarılık, sarılık hastalarının cildini sarartan aynı bileşik olan bilirubin seviyelerinin artmasına bağlanabilir.
Cilt Lezyonları, Vitiligo ve Dil Ağrısı
Vücuttaki B12 vitamini içeriğindeki herhangi bir değişiklik vitiligo, dermatit, hiperpigmentasyon veya akne gibi cilt sorunlarına yol açabilir. Özellikle başka herhangi bir tedaviye yanıt vermeyen cilt lezyonları büyük olasılıkla B12 vitamini eksikliğinden kaynaklanmaktadır. Saçınız ve tırnaklarınız da değişebilir.
Glossit veya dil iltihabı B12 vitamini eksikliğinin bir başka belirtisidir. Bu durumda dil pürüzsüzleşir ve tat alma tomurcuklarını kaybeder, bu da gıda alımını zorlaştırabilir ve besin alımınızı daha da azaltabilir.
Zayıf Görme
Herhangi bir göz rahatsızlığınız olmamasına rağmen bulanıklık veya çift görme yaşıyorsanız, B12 eksikliğiniz olabilir. B12 vitamini optimum sinir fonksiyonu için gereklidir. B12 eksikliği, gözünüzden beyninize bilgi ve sinyal aktaran optik sinirinize zarar vererek görme bozukluğuna neden olabilir. Yapılan bir çalışmada, görme yetisi zayıf olan çocuklar B12 takviyesinden sonra görme yetilerinde iyileşme olduğunu bildirmişlerdir.
Kas Zayıflığı
Spor salonunda kolaylıkla deadlift yapabiliyorken şimdi küçük bir sırt çantasını bile taşıyamıyorsanız, kaslarınız zayıf olabilir. Kas zayıflığı, B12 vitamini eksikliğinin bir belirtisidir, çünkü kaslarınız günlük aktiviteleri gerçekleştirmek için yeterli oksijen alamamaktadır (zayıf kırmızı kan hücresi sayınız nedeniyle).
Sürekli Yorgunluk ve Nefes Darlığı
Uzun bir iş gününden ya da yoğun bir antrenmandan sonra kendinizi yorgun hissetmeniz normaldir. Ancak fiziksel (veya zihinsel) olarak yorucu bir aktivite yapmadığınız halde kendinizi sürekli yorgun hissediyorsanız, B12 vitamini eksikliği söz konusu olabilir. B12 vitamini eksikliği kanınızın oksijen taşıma kapasitesini etkiler. Tüm organlarınız yeterli oksijen alamadığından, sık sık yorgun ve nefes darlığı hissedebilirsiniz. Ayrıca, B12 vitamini yiyeceklerinizdeki glikozu enerjiye dönüştürmek için gerekli vitaminlerden biridir. Eksikliği glikoz metabolizmasını olumsuz etkileyebilir ve açığa çıkan enerjiyi azaltabilir.
Mide Sorunları
Sağlıklı beslenmenize rağmen ishal veya şişkinlik yaşıyorsanız, vücudunuz B12 vitaminini düzgün bir şekilde ememiyor olabilir. Bu nedenle, gastrointestinal sisteminizdeki hücreler yeterli oksijen alamaz ve gaz, kabızlık, ishal, iştahsızlık ve kilo kaybı gibi sindirim sorunlarına yol açar.
Hafıza Kaybı
Çoğumuz iyi bir uzun süreli hafızaya sahibiz, ancak araba anahtarlarımızı, ev anahtarlarımızı ve hatta gözlüklerimizi nereye koyduğumuzu sık sık unuturuz. Ancak bu “unutkanlık” günlük bir olay haline geliyorsa, bunun sorumlusu düşük B12 vitamini seviyeleriniz olabilir. B12 vitamini eksikliği, Alzheimer’ın ilk aşamasına benzeyen daha hafif bir bunama türüne neden olabilir. Uzun süreli B12 eksikliği Alzheimer veya bunama ile bağlantılı olduğundan, özellikle ailenizde bu hastalıklar varsa, vitamin seviyenizi periyodik olarak kontrol ettirmek iyi bir fikirdir.
Depresyon
Son zamanlarda, ani bir neden olmaksızın kendinizi genel olarak kötü hissediyorsanız, B12 vitamini eksikliği “kötü ruh halinin” oluşmasında rol oynayabilir. B12 vitamininin, sinir fonksiyonu için gerekli olan tek karbon metabolizmasının belirleyicisi olduğuna inanılmaktadır. Ayrıca, B12 vitamini dopamin (vücudunuzun mutluluk hormonu) sentezinde bir kofaktör olduğundan, eksiklik vücudunuzdaki dopamin seviyelerini azaltabilir. B12 vitamininin depresyon gibi karmaşık bir hastalığı tam olarak nasıl etkilediği belirsiz olsa da, araştırmalar depresyon hastalarının kanlarındaki B12 vitamini seviyelerinin azaldığını göstermektedir. Aslında, terapistler depresyonda olanlara sıklıkla 1 mg B12 vitamini reçete etmektedir.
Zihinsel Bozukluklar
Nadiren de olsa, uzun süreli B12 vitamini eksikliğinin özellikle yaşlılarda Obsesif-kompulsif bozukluk ve psikoz gibi zihinsel bozukluklara yol açtığı birkaç vaka bildirilmiştir.
Uzun Süreli B12 Vitamini Eksikliğini Görmezden Gelmenin Komplikasyonları
Uzun süreli B12 vitamini veya kobalamin eksikliği birçok sağlık komplikasyonuna yol açabilir.
Pernisiyöz Anemi
B12 vitamini sağlıklı kırmızı kan hücrelerinin üretimi için gereklidir. B12 vitamini eksikliğiniz olduğunda, vücudunuz anormal derecede büyük kırmızı kan hücreleri veya düzgün çalışmayan megaloblastlar üretmek zorunda kalır. Bu da kandaki sağlıklı kırmızı kan hücrelerinin sayısında düşüşe neden olarak anemiye yol açar. B12 vitamini eksikliğinden kaynaklanan megaloblastik anemi genellikle pernisiyöz anemi olarak adlandırılır.
Ancak, pernisiyöz anemi hem bir risk faktörü hem de B12 vitamini eksikliğinin bir komplikasyonudur. Bu anemi, vücudun intrinsik faktör proteinlerini yok ettiği ve bunun da B12 vitamini emilimini engellediği otoimmün bir durumdur.
Şiddetli anemi, eforla nefes almada zorluk, yorgunluk ve konjestif kalp yetmezliği ile ilgili ayak bileği ödemi, nefes almada zorluk ve geceleri sık idrara çıkma gibi semptomlara yol açabilir.
Demans ve Alzheimer Hastalığı
Bu beyin rahatsızlıkları, uzun süreli B12 vitamini eksikliğinden kaynaklanan başlıca komplikasyonlardır. B12, B9 ve B6 ile birlikte amino asit homosisteinin kan seviyelerini kontrol eder. Yüksek homosistein seviyeleri beyin atrofisi ile ilişkilidir.
Kardiyovasküler Hastalıklar
Kalp hastalığı, B12 vitamini eksikliğiyle ilişkili bir diğer önemli risktir. Vejetaryen bir diyetin kalp için vejetaryen olmayan bir diyetten daha sağlıklı olduğu düşünülse de, kobalamin eksikliğinin bu yararlı etkiyi ortadan kaldırdığı bulunmuştur. Çünkü düşük B12 vitamini seviyesine sahip kişilerde kalp hastalıkları riskini artıran homosistein seviyesinin yüksek olduğu görülmüştür. Aslında, veganlarda B12 vitamini eksikliği, homosistein seviyelerini vejetaryenlerde bulunanın iki katına ve omnivorlarda bulunanın 4 katına yükseltebilir.
Doğurganlık Sorunları
B12 Vitamini eksikliği yumurtlamada ve yumurtanın gelişiminde değişikliklere neden olabilir. Eksiklik nedeniyle artan homosistein seviyeleri de düşükle sonuçlanabilir. B12 eksikliği olan bir anne bu eksikliği çocuğuna da geçirebilir ve bebeklik döneminde düşük B12 seviyeleri zayıf bilişsel gelişimle de bağlantılıdır.