Voed je een narcist of een kind met een hoog zelfvertrouwen op?

Ouders hebben de moeilijkste baan ter wereld. Zij zijn verantwoordelijk voor de opvoeding van generaties mensen die de wereld zullen besturen. Nu de wereld verandert, verandert ook de manier waarop mensen hun kinderen opvoeden. Onze maatschappij speelt een grote rol in de opvoeding van kleine kinderen. Volgens sociale commentatoren staan we op het punt de meest narcistische generatie mensen op te voeden. Ouders hebben tegenwoordig kleine gezinnen en proberen hun kinderen altijd te beschermen tegen alle mogelijke bedreigingen. Maar we moeten af en toe bij onszelf te rade gaan. Zijn we onze kinderen aan het vertroetelen? En voeden we hen op tot narcisten of tot individuen met een hoog zelfbeeld?

Persoonlijkheidsmodellen

Psychologen doen al tientallen jaren onderzoek naar mensen en de stabiliteit van de persoonlijkheid. En verschillende psychologen geloven in verschillende modellen van persoonlijkheidsontwikkeling. Sommige psychologen geloven in het ‘vaste’ model van de persoonlijkheid. Zij geloven dat mensen worden geboren met vaste persoonlijkheidskenmerken die niet veranderen, maar wel veel veranderingen kunnen ondergaan in hun leven. Een andere groep psychologen gelooft in het “vloeiende” model. Volgens dit model veranderen persoonlijkheidskenmerken, worden ze weggelaten en aangevuld naargelang de levenservaringen die iemand doormaakt. En de derde groep psychologen gelooft in het ‘Jell-O’ model. Volgens dit model zijn mensen vloeibaar als ze jong zijn, maar worden ze vastgeroest naarmate ze ouder worden. Veel wetenschappers geloven dat de kindertijd een grote rol speelt bij de vorming van mensen en hun eigenschappen.

Creëren we een generatie van monsters?

Volgens de Nederlandse psychologen Eddie Brummelman, Constantine Sedikides en Sander Thomaes kunnen de manieren die wij gebruiken om het gevoel van eigenwaarde bij kinderen te vergroten uiteindelijk ook narcistische monsters creëren. Deze psychologen geloven dat ouders en leerkrachten een grote rol spelen bij het creëren van eigenwaarde bij kinderen. En soms kan dat uit de hand lopen en kinderen narcistisch maken. Narcisme is immers slechts een overdreven versie van eigenwaarde. Beide eigenschappen hangen af van hoe anderen ons zien.

Deze psychologen voerden een onderzoek uit om deze theorie te testen. Zij observeerden vele kinderen en hun interacties met hun ouders en leraren en evalueerden de verschillen. De onderzoekers ontdekten dat kinderen die narcistisch gedrag ontwikkelden, kinderen waren van wie de ouders hen overladen met onnodige complimenten en hen altijd vergelijken met andere kinderen om hen te laten zien hoeveel beter zij zijn. Deze kinderen vertoonden narcistische neigingen. Kinderen van wie de ouders hen waardeerden zonder enige vergelijking vertoonden een hoog zelfbeeld zonder narcistische trekjes in hun persoonlijkheid.

Het grote verschil

Psychologen geloven dat zowel eigenwaarde als narcisme afgeleiden zijn van onze veronderstellingen over hoe anderen ons zien. Maar er is een fundamenteel verschil tussen de twee dat het verschil maakt. Narcistische mensen zien de wereld in een hiërarchische orde waarin mensen hun pikorde moeten bepalen. En ze zien zichzelf aan de top van die psychologische voedselketen. Maar mensen met een hoog gevoel van eigenwaarde zien de wereld als een horizontale vestiging van macht. Voor hen is er geen pikorde. Zij zien zichzelf als waardige individuen, maar niet superieur aan wie dan ook. Mensen met een hoog gevoel van eigenwaarde geloven in samenwerking met anderen om succes te bereiken en niemand te overtreffen in een wedstrijd.

De manier om geen monsters op te voeden

De manier om ervoor te zorgen dat je kind een hoog zelfbeeld heeft en geen narcisme hangt af van hoe je je kind behandelt. Het verschil tussen twee complimenten als ‘goed gedaan’ en ‘jij bent de beste’ is misschien klein, maar wel cruciaal. Gebruik de eerste om uw kind vertrouwen in te boezemen. Uw kind moet vertrouwen hebben in zijn of haar kunnen, maar moet zichzelf niet beter vinden dan de anderen. En als uw kind een laag zelfbeeld heeft, dan moet u hem of haar op de juiste manier complimenteren en laten weten dat hij of zij die verdient. Dit zal uw kind helpen om een beter zelfgevoel te krijgen.

Er is meer nodig dan een dorp om een kind op te voeden. Er zijn ook veel goede waarden en de juiste woorden voor nodig.