Tekenen en symptomen van gaatjes die je vroeg moet ontdekken

Gaatjes in het gebit zijn een veelvoorkomend probleem dat mensen van alle leeftijden kan treffen. Wanneer je iets eet dat zetmeel of suiker bevat, produceren de bacteriën in je mond zuren. Deze zuren beginnen vervolgens het glazuur, de harde laag op je tanden, aan te tasten. Mineralen zoals calcium en fosfaat in je speeksel en fluoride uit tandpasta of water kunnen mineralen vervangen die verloren gaan tijdens een zuuraanval en helpen bij het herstel van het glazuur. Veelvuldige blootstelling aan zuren kan het glazuur van je tanden echter zodanig aantasten dat er meer mineralen verloren gaan dan er worden vervangen. Uiteindelijk ontstaat er een gaatje.

De gebieden tussen je tanden en de oppervlakken waarmee je bijt, hebben meer kans op tandbederf, omdat hier voedseldeeltjes en tandplak – een laag van bacteriën die tandbederf veroorzaken, zuur en voedseldeeltjes – vast kunnen gaan zitten. Tanden kunnen ook rotten rond de randen van vullingen doordat bacteriën zich ophopen in spleten waar de vulling verzwakt en gebroken is. Dit is vooral het geval bij oudere volwassenen die tijdens hun jeugd geen fluoride hebben gekregen.

Hoe herken je de tekenen van een gaatje en kun je op tijd tandheelkundige hulp krijgen? Soms zijn er pas symptomen van gaatjes als het tandbederf zich heeft verspreid naar de binnenste lagen van de tanden. In andere gevallen kun je echter tekenen zien zoals vlekken of putjes op de tanden, gevoeligheid voor zoet, koud of wrang voedsel, slechte adem, een onaangename smaak in je mond en kiespijn. Hier zijn 5 tekenen en symptomen van gaatjes.

Putjes en vlekken

In het begin, wanneer een gaatje zich begint te ontwikkelen, kan er een witte vlek ontstaan op de plek waar mineralen uit het tandglazuur verloren zijn gegaan. Dit is een vroeg teken van tandbederf – glazuur kan zichzelf op dit punt herstellen met behulp van mineralen uit speeksel of fluoride. Naarmate er meer mineralen verloren gaan en het glazuur wordt vernietigd, kun je bruine, grijze of zwarte vlekken zien op de aangetaste tand of kies.

Gevoeligheid van de tanden

Wanneer een gaatje de laag onder het glazuur, het tandbeen, bereikt, kan de aangetaste tand gevoelig worden. Dit gebeurt vooral als je zoet, zuur of heet voedsel eet. Tandbederf in het tandbeen is ernstig en vereist onmiddellijk medische hulp.

Slechte adem

Dezelfde bacteriën die tandbederf veroorzaken, kunnen ook een onaangename geur verspreiden wanneer ze voedselresten in je mond afbreken. Het kan echter zijn dat je deze geur zelf niet opmerkt en dat andere mensen aarzelen om je te vertellen dat je een slechte adem hebt. Een eenvoudige test kan je hierbij helpen.

Om te testen of je een slechte adem hebt, lik je met het achterste van je tong aan je pols en wacht je tot het speeksel opdroogt. Als je pols nu een onaangename geur heeft, stinkt je adem waarschijnlijk ook.

Houd er wel rekening mee dat een slechte adem niet per se betekent dat je tandbederf hebt. Factoren zoals een crashdieet en medische aandoeningen zoals diabetes en infecties in je keel, longen of neus kunnen ook een slechte adem veroorzaken.

Een onaangename smaak

Als je een gaatje hebt, kun je soms een onaangename smaak in je mond krijgen. Deze vieze smaak komt weer door de bacteriën en de bijproducten die vrijkomen bij het afbreken van voedsel.

Tandpijn

Tandbederf en gaatjes kunnen leiden tot pijn in de aangetaste tand, de gebieden eromheen of zelfs je kaken. Dit hangt echter af van hoe ver de gaatjes zich hebben verspreid.

Fase 1: Je tanden zijn bedekt met een hard, beschermend glazuur dat geen zenuwen of bloedvaten heeft en een gaatje hier veroorzaakt geen pijn. Pijn is dus geen symptoom van een gaatje in de eerste stadia van tandbederf.

Fase 2: Wanneer het tandbederf zich uitbreidt naar het tandbeen, kun je gevoeligheid en pijn ervaren. In het begin kan dit alleen het geval zijn bij koud, warm of zoet voedsel. Maar als het tandbederf zich verder verspreidt naar de binnenste laag van de tand – de pulpa die zich in het midden bevindt en bestaat uit zacht weefsel dat zenuwen en bloedvaten bevat – kan de pijn hardnekkiger worden. In dit stadium kan de pijn zelfs optreden als de tand niet in contact komt met koud, heet of zoet voedsel.

Fase 3: Als de pulpa beschadigd raakt en afsterft, kan de pijn tijdelijk verdwijnen. Je kunt dan pijn ervaren als je bijt of als je met je tong of vinger op je tand drukt, omdat de tandwortel ontstoken of geïnfecteerd is geraakt. Een infectie kan uiteindelijk resulteren in een constante pijn die erger wordt als je bijt.

Dingen die je moet weten over tandpijn door gaatjes

De pijn kan constant zijn of komen en gaan.

De pijn kan verergeren als je eet, vooral als je iets eet dat koud of warm is. Of het kan ’s nachts erger worden als je gaat liggen.

Je kunt hevige pijn ervaren of het kan mild van aard zijn.

Het kan soms moeilijk zijn om te bepalen waar de pijn precies vandaan komt. Als er bijvoorbeeld een gaatje in je onderkies zit, kan het soms aanvoelen alsof je oor pijn doet. En als je boventanden zijn aangetast, kan het voelen alsof de pijn uit je sinussen komt. Het deel van je kaak dat dicht bij de aangetaste tand of kies ligt, kan ook pijnlijk aanvoelen.

Als je kiespijn langer dan een paar dagen aanhoudt, moet je je zo snel mogelijk laten behandelen. Uitstel van behandeling kan je toestand verergeren en leiden tot een constant kloppende pijn.