Mogelijke oorzaken van overmatige speekselproductie

Speeksel is een van die stille werkers in ons lichaam waar we niet bij stilstaan – totdat er iets misgaat! Normaal gesproken produceren we ongeveer 0,75 tot 1,5 liter speeksel op een dag. Maar als dit evenwicht in volume verstoord raakt en er zich een teveel aan speeksel in je mond ophoopt, kan dat onaangenaam en zelfs verontrustend zijn.

Speeksel heeft veel belangrijke functies – van het beschermen van je mond en tanden tegen infecties tot het helpen verteren van voedsel en het helpen bij het spreken door je tong en mond te smeren. Bepaalde factoren kunnen echter leiden tot de productie van overtollig speeksel. Problemen met slikken kunnen er ook voor zorgen dat overtollig speeksel zich ophoopt in de mond, wat vervolgens kan leiden tot kwijlen. Het resultaat zijn bacteriële infecties en een slechte adem. Dit kan ook het risico vergroten dat je vocht of voedsel inademt in je longen.

De eerste stap om het probleem op te lossen is vaststellen waarom je veel speekselt. Hieronder vind je een aantal aandoeningen die een overmatige speekselproductie kunnen veroorzaken.

Gezwollen adenoïden

Vergrote adenoïden kunnen leiden tot overmatig speeksel in de mond. Adenoïden, het weefsel achter je neus en boven je monddak, zijn een onderdeel van je immuunsysteem. Door infecties kunnen ze opzwellen – een aandoening die meestal bij kinderen voorkomt. Deze aandoening kan het slikken bemoeilijken en daardoor een overmaat aan speeksel veroorzaken. Mensen met gezwollen adenoïden hebben ook de neiging om door hun mond te ademen omdat hun neus geblokkeerd is en kunnen symptomen ervaren als een slechte adem, gebarsten lippen, een loopneus en een droge mond. Andere symptomen van gezwollen adenoïden zijn slaapproblemen en frequente oorontstekingen.

Wat te doen: Vergrote adenoïden hoeven niet behandeld te worden als er geen verontrustende symptomen zijn. Ze krimpen vanzelf als een kind ouder wordt. Als er sprake is van een infectie, kan je arts steroïde neussprays of antibiotica voorschrijven. In ernstige gevallen kan een operatie worden geadviseerd om de adenoïden te verwijderen.

Medicijnen

Bepaalde kalmeringsmiddelen, anticholinesterasen en anti-epileptica kunnen overmatig speeksel veroorzaken.

Wat moet je doen? Overleg met je arts of medicijnen die je gebruikt deze bijwerking hebben.

Giftige blootstelling

Blootstelling aan giftige stoffen zoals pesticiden, kwik of slangen- of insectengif kan overmatig speeksel veroorzaken. Symptomen van vergiftiging hangen af van de giftige stof waaraan je bent blootgesteld en kunnen variëren van de productie van overtollig speeksel en rillingen tot wazig zien en ademhalingsmoeilijkheden. Enkele algemene symptomen die kunnen wijzen op vergiftiging zijn buikpijn, overgeven, verwardheid, flauwvallen en slaperigheid.

Wat te doen: Zoek spoedeisende medische hulp als je bent blootgesteld aan een giftige stof of vermoedt dat je mogelijk bent vergiftigd.

Mononucleose

Mononucleosis, een virusinfectie die meestal wordt verspreid door nauw contact en speeksel, kan leiden tot overmatig speekselen. Andere symptomen van deze aandoening zijn koorts, uitslag, keelpijn, vermoeidheid, spierpijn, slaperigheid en gezwollen klieren in je nek en onder je armen.

Wat te doen: Je arts kan steroïde medicatie voorschrijven als je aandoening ernstig is. Ondertussen kan veel vocht drinken en voldoende rust nemen je lichaam helpen genezen. Gorgelen met zout water kan ook helpen om de keelpijn te verzachten. De koorts die met deze aandoening gepaard gaat, verdwijnt meestal na ongeveer 10 dagen en je gezwollen klieren genezen na ongeveer een maand.

Keelpijn

Keelpijn is een andere infectie die overmatig speeksel kan veroorzaken. Bacteriën die bekend staan als groep A streptokokken zijn verantwoordelijk voor deze aandoening. Strep wordt verspreid via besmet speeksel of neusvocht van iemand die al geïnfecteerd is. Enkele andere veel voorkomende symptomen van deze aandoening zijn een pijnlijke rode keel die witte vlekken kan krijgen, plotselinge koorts, rillingen, pijn bij het slikken en gezwollen klieren in de nek. Het komt vaak voor bij kinderen.

Wat te doen: Je arts zal antibiotica voorschrijven voor deze aandoening. Als een keelontsteking onbehandeld blijft, kan dit complicaties veroorzaken zoals nieraandoeningen of reumatische koorts. Met de juiste behandeling zou je echter binnen een week beter moeten zijn. Probeer huismiddeltjes zoals warme thee met citroen of honing om keelpijn te verzachten. Koude vloeistoffen of ijsklontjes kunnen ook helpen. Probeer ook een luchtbevochtiger te gebruiken als je keel droog aanvoelt.

Tonsillitis

Tonsillitis is een aandoening waarbij je amandelen, de klieren achter in je mond en aan het begin van je keel, opzwellen. Dit gebeurt meestal door een bacteriële infectie zoals streptokokken. Als je tonsillitis hebt, kun je ook symptomen verwachten als moeite met slikken, koorts, koude rillingen, hoofdpijn, oorpijn, keelpijn en een gevoelige kaak.

Wat moet je doen? Als je geen symptomen ervaart, heb je misschien geen behandeling nodig voor deze aandoening. Als de aandoening wordt veroorzaakt door een bacteriële infectie, kan je arts antibiotica voorschrijven. In sommige gevallen kan een chirurgische verwijdering van je amandelen worden aanbevolen. Ondertussen kunnen eenvoudige huismiddeltjes zoals gorgelen met zout water en het drinken van flauwe en warme vloeistoffen helpen om keelpijn te verlichten.

Peritonsillair abces

Een peritonsillair abces is een aandoening waarbij geïnfecteerde pus zich verzamelt tussen de wand van je keel en je amandelen. Dit is een zeldzame complicatie van tonsillitis die meestal wordt veroorzaakt door een bacterie die bekend staat als groep A beta-hemolytische streptokokken. Als je deze aandoening hebt, kun je symptomen ervaren als koorts, koude rillingen, oorpijn, intense pijn in je keel die meestal maar aan één kant zit, pijn als je je mond opent, moeite met slikken, kwijlen, zwelling in je gezicht of nek, hoofdpijn en pijnlijke klieren in je keel en kaak.

Wat te doen: Je arts zal antibiotica voorschrijven als deze aandoening vroeg genoeg wordt opgemerkt. Als er echter een abces is ontstaan, moet je arts dit met een naald of een chirurgische ingreep laten leeglopen. In ernstige gevallen moeten je amandelen misschien worden verwijderd. Houd er rekening mee dat gezwollen weefsel als gevolg van deze aandoening soms je luchtwegen kan blokkeren en ademhalingsproblemen kan veroorzaken. Als dit gebeurt, heb je dringend medische hulp nodig.

Sinusinfecties

Infecties door bacteriën, virussen of schimmels kunnen ervoor zorgen dat het weefsel dat je sinussen bekleedt ontstoken raakt. Naast overmatig speeksel kan dit vaak symptomen veroorzaken als een slechte adem, hoesten, reukverlies, vermoeidheid, koorts, hoofdpijn, pijn achter je ogen, kiespijn, een verstopte neus en keelpijn.

Wat te doen: Je arts kan antibiotica voorschrijven. In sommige gevallen kan ook een operatie worden geadviseerd om je sinussen leeg te laten lopen of de sinusopening te vergroten. Huismiddeltjes zoals een neusspoeling met zoutoplossing, inhalatie met stoom en het gebruik van een luchtbevochtiger kunnen je helpen bij een verstopte neus. Zorg er ook voor dat je veel vocht binnenkrijgt om het slijm te verdunnen. Vermijd extreme temperaturen, vliegen en bukken als je sinussen verstopt zijn.

Zenuwstelselaandoeningen

Aandoeningen die invloed hebben op je zenuwstelsel kunnen het moeilijk voor je maken om te slikken en overtollig speeksel in je mond achterlaten. Enkele aandoeningen die dit kunnen doen en kwijlen kunnen veroorzaken zijn amyotrofe laterale sclerose, hersenverlamming, autisme, het syndroom van Down, de ziekte van Parkinson, multiple sclerose en een beroerte. Verschillende factoren zoals infecties, trauma, degeneratie, structurele defecten, auto-immuunziekten en de verstoring van de bloedstroom kunnen je zenuwstelsel beschadigen.

Enkele algemene en veelvoorkomende tekenen van een aandoening van het zenuwstelsel zijn tintelingen, verlies van gevoel, constante hoofdpijn, hoofdpijn die plotseling opkomt, plotseling gezichtsverlies, dubbelzien, geheugenverlies, gebrek aan coördinatie, spierzwakte, onduidelijke spraak, stijve spieren, beven, toevallen en rugpijn die uitstraalt naar andere lichaamsdelen.

Wat te doen: Je moet naar een arts die gespecialiseerd is in neurologische aandoeningen en het kan zijn dat hij of zij veel tests moet doen om de diagnose te kunnen stellen. De behandeling die op basis van de diagnose wordt voorgeschreven, kan medicatie, fysieke revalidatie of een operatie zijn.

Allergieën

Een allergie ontstaat wanneer je immuunsysteem, dat je lichaam verdedigt tegen schadelijke stoffen zoals ziektekiemen, ten onrechte reageert tegen een onschadelijke stof. De omgeving en je genetisch materiaal kunnen een rol spelen bij de ontwikkeling van een allergie. Stoffen die vaak allergische reacties veroorzaken zijn stofmijlen, pollen, huidschilfers, bepaald voedsel, schimmel, medicijnen, insectensteken enz.

Naast veel speekselen kun je bij een allergische reactie ook last krijgen van symptomen als een loopneus, jeuk, niezen en uitslag.

Wat kun je doen? Het vermijden van stoffen die een allergische reactie kunnen uitlokken is een effectieve manier om allergieën te voorkomen. Je arts kan je ook medicijnen voorschrijven zoals antihistaminica, decongestiva of steroïde geneesmiddelen om deze aandoening aan te pakken.

Hondsdolheid

Hondsdolheid is een infectie die wordt veroorzaakt door een virus dat de zenuwen en hersenen aantast. Het wordt meestal overgedragen door een krab of beet van een besmet dier. Het kan ook worden overgedragen als het speeksel van een besmet dier in een open wond, je ogen of mond terechtkomt. Alle zoogdieren kunnen dit virus bij zich dragen, maar het komt vaker voor bij honden, katten, vleermuizen, wasberen, vossen, jakhalzen en mangoesten.

Als er geen behandeling wordt gegeven, kunnen de symptomen van hondsdolheid ongeveer 3 tot 12 weken na de besmetting optreden. In het begin kun je last hebben van hoge koorts, hoofdpijn, angst en ongemak op de plek waar je gebeten bent. Een paar dagen later kunnen andere symptomen optreden, zoals overmatig speekselen, schuimen op de mond, agressief gedrag, hallucinaties, spierkrampen, moeite met slikken en ademhalen en verlamming.

Wat te doen: Zodra de symptomen van hondsdolheid verschijnen, is het bijna altijd fataal. Daarom is het belangrijk om bepaalde beschermende maatregelen te nemen als je bent blootgesteld aan het hondsdolheidsvirus, bijvoorbeeld doordat je bent gebeten of gekrabd door een besmet dier. Deze maatregelen zijn bijna altijd effectief als je ermee begint voordat de symptomen verschijnen. Dit is wat je moet doen:

Als je gekrabd of gebeten bent door een dier, maak de plek dan onmiddellijk enkele minuten schoon met zeep en stromend water en ontsmet daarna met een ontsmettingsmiddel op basis van jodium of alcohol.

Ga zo snel mogelijk naar een dokter. Je arts kan je een rabiësvaccinatie en immunoglobuline aanbevelen.

Gastro-oesofageale refluxziekte

Gastro-oesofageale refluxziekte (GERD) is een aandoening waarbij de maaginhoud vanuit de maag naar achteren in de voedselpijp stroomt en deze irriteert. Gastro-oesofageale refluxziekte treedt op wanneer de ring van spieren aan de onderkant van je voedselpijp, die bekend staat als de onderste slokdarmsfincter, zwak wordt. Hierdoor kunnen deze spieren niet meer goed sluiten en lekt er maaginhoud in de voedselpijp. Factoren zoals alcoholgebruik, obesitas, roken en zwangerschap kunnen je risico op deze aandoening verhogen. Hetzelfde geldt voor medische problemen zoals sclerodermie, waarbij je een abnormale groei van bindweefsel ziet, en hiatale hernia, waarbij een deel van je maag in je onderborst terechtkomt. Bepaalde medicijnen die worden gebruikt voor aandoeningen zoals slapeloosheid, astma en hoge bloeddruk kunnen ook gastro-oesofageale refluxziekte veroorzaken.

Andere symptomen van gastro-oesofageale refluxziekte zijn brandend maagzuur, problemen met slikken, het gevoel dat er voedsel achter je ribben vastzit, een piepende ademhaling, misselijkheid na het eten, hoesten, een schorre stem en keelpijn. Je symptomen kunnen verergeren na het eten, ’s nachts of als je gaat liggen.

Wat te doen: Maatregelen zoals het nemen van kleinere maaltijden, het vermijden van voedingsmiddelen die de symptomen uitlokken en het beheersen van je gewicht kunnen nuttig zijn. Je kunt ook voorgeschreven medicijnen en maagzuurremmers gebruiken om de symptomen te verlichten. In bepaalde gevallen kan je arts een operatie adviseren.

Misselijkheid

Misselijkheid is dat ongemakkelijke gevoel waardoor je zin krijgt om over te geven. En mensen produceren over het algemeen overtollig speeksel vlak voordat ze moeten overgeven. Veel factoren zoals infecties, migraine, ochtendmisselijkheid, reisziekte, voedselvergiftiging en chemotherapie kunnen misselijkheid veroorzaken.

Wat moet je doen? Het kan helpen om vast voedsel te vermijden tot ongeveer 6 uur nadat het braken is gestopt. Zorg er ook voor dat je voldoende vocht binnenkrijgt om uitdroging te voorkomen. Meestal is misselijkheid geen reden tot bezorgdheid, maar als je ook symptomen ervaart zoals bloed in je braaksel, hevige buikpijn, hoofdpijn en een stijve nek of als je al langer dan 24 uur braakt, ga dan naar een dokter.

Zwangerschap

Als je zwanger bent, kun je overmatig speeksel produceren. Dit kan veroorzaakt worden door misselijkheid of een reflex die vaak voorkomt tijdens de zwangerschap.

Wat moet je doen? Dit is geen reden tot bezorgdheid en zou vanzelf moeten verdwijnen.

Doorkomende tandjes bij baby’s

Als je baby tandjes krijgt, kan hij of zij te veel speeksel produceren, waardoor hij of zij gaat kwijlen. Doorkomende tandjes kunnen er ook voor zorgen dat je baby gaat bijten of knagen en symptomen zoals prikkelbaarheid en huiduitslag veroorzaken. Ze kan ook lage koorts krijgen.

Wat kun je doen? Baby iets kouds geven, zoals een groentelolly om op te knagen, kan helpen. Probeer ook het tandvlees van je baby zachtjes te masseren met een schone vinger om het te kalmeren.