Hoe je het verschil kunt zien tussen een hartaanval en een paniekaanval

Je hart gaat tekeer en je voelt een stekende pijn op je borst. Heb je een hartaanval of een paniekaanval?

Het kan verwarrend zijn om het verschil tussen de twee te zien, omdat beide symptomen veel op elkaar lijken. Overweldigende pijn op de borst, zweten, zware en ongelijkmatige ademhaling, een vreemd prikkelend gevoel en misselijkheid zijn een paar symptomen die beide aandoeningen gemeen hebben. Tot overmaat van ramp maakt het feit dat een hartaanval paniek kan veroorzaken de verwarring nog groter en laat het mensen denken dat ze waarschijnlijk gewoon een paniekaanval hebben, terwijl de aandoening veel gevaarlijker is.

Gelukkig kun je, ondanks de misleidende gelijkenis tussen de twee, toch leren om effectief onderscheid te maken tussen een hartaanval en een paniekaanval. Omdat een van beide iedereen kan overkomen, altijd en overal – is het van vitaal belang om het verschil te weten zodat je de patiënt zo goed mogelijk kunt helpen.

Laten we eerst eens kijken wat een hartaanval is en hoe je er een kunt herkennen.

Wat gebeurt er bij een hartaanval?

De spieren van het hart hebben een constante stroom zuurstofrijk bloed nodig om gevoed te worden. De kransslagaders zijn cruciaal omdat zij verantwoordelijk zijn voor het leveren van deze cruciale bloedtoevoer aan het hart.

Als je een kransslagaderaandoening hebt, betekent dit dat je slagaders vernauwd raken en het bloed niet meer zo goed kan stromen als zou moeten. Als gevolg daarvan zullen vet, eiwitten, calcium en ontstekingscellen zich ophopen langs de wanden van de slagaders en plaque-afzettingen vormen van verschillende grootte die hard zijn aan de buitenkant maar zacht en papperig aan de binnenkant.

Wanneer de plaque-afzetting hard is, barst het buitenste omhulsel uiteindelijk (in medische termen ook wel plaque-breuk genoemd). Hierdoor komen bloedplaatjes (kleine schijfvormige deeltjes in het bloed die de bloedstolling op gang brengen) in dit gebied terecht, waardoor zich bloedstolsels vormen rond de plaque. Als een van deze bloedstolsels de slagader volledig blokkeert, krijgt de hartspier te weinig zuurstof. Binnen korte tijd zal de hartspier uiteindelijk afsterven en dit wordt een hartaanval genoemd.

Hoe herken je een hartaanval?

Hier volgen enkele nuttige tips voor het diagnosticeren van een hartaanval.

Mensen die een hartaanval hebben overleefd, beschrijven vaak een beklemmende pijn in de borst tijdens de aanval.

In de regel verschijnt de pijn altijd in het midden van de borstkas en kan zich uiteindelijk langs de lengte van de linkerarm en langs de rug naar beneden verplaatsen.

De pijn kan zich ook verspreiden naar de nek, tanden en kaken.

De intensiteit van de pijn kan veranderen. Meestal duurt de pijn veel langer dan vijf minuten, maar beïnvloedt hij de ademhaling niet.

Een prikkelend gevoel wordt ook vaak gevoeld tijdens een hartaanval. Het is bijna altijd beperkt tot de linkerarm. Heel vaak gaat dit gepaard met plakkerig, koud zweet en misselijkheid. Je kunt zelfs overgeven.

Wanneer een hartaanval zijn hoogtepunt bereikt, ervaren mensen een angst die uitsluitend gericht is op het gevoel van pijn in hun borst. Dit doet hen geloven dat ze zouden kunnen sterven, wat angst en vrees veroorzaakt.

In de regel ervaart de persoon naast het bovenstaande ook vaak een snelle ademhaling, behalve in bepaalde gevallen wanneer de hartaanval een paniekaanval uitlokt.

Wat gebeurt er bij een paniekaanval?

Een paniekaanval treedt op wanneer je lichaam plotseling wordt overspoeld met adrenaline op een moment dat ogenschijnlijk nergens op slaat. Je kunt te maken krijgen met een diepe angst voor iets volkomen onverklaarbaars en irrationeels, zoals van de rand van een klif afrijden, terwijl je veilig op een bank in je woonkamer zit.

Zodra al die adrenaline vrijkomt, gaat je lichaam in de vluchtmodus of in de vechtmodus. Het eerste is onmogelijk omdat het onmogelijk is om van jezelf en je angsten weg te rennen. Dus het op één na beste wat je lichaam kan doen is zich voorbereiden op een gevecht. Deze beslissing van je lichaam is de hoofdoorzaak van een reeks ongewenste gebeurtenissen die leiden tot één grote paniekaanval.

Vrijwel onmiddellijk neemt je lichaam zijn toevlucht tot een van de primaire overlevingsmethoden, namelijk het verhogen van je hartslag zodat er meer zuurstofrijk bloed kan worden toegevoerd aan de spieren en ledematen voor overtollige energie. Dit verklaart waarom mensen die gevoelig zijn voor paniekaanvallen vaak melden dat hun borstkas bonst alsof ze op ontploffen staat. Tegelijkertijd stimuleert de plotselinge onmiddellijke toevloed van bloed het zenuwstelsel om je reactietijd te verhogen. In het geval van een paniekaanval veroorzaakt dit een oncontroleerbaar trillen in je ledematen.

De plotselinge adrenalinestoot en verhoging van de hartslag zorgen er ook voor dat je overvloedig gaat transpireren. Om je problemen nog groter te maken, zul je ook extreem veel moeite hebben om op adem te komen. De stijging van je hartslag, hand in hand met de hevige bloedstroom naar je ledematen, zorgt voor een grotere vraag naar zuurstof om al dat bloed goed van zuurstof te voorzien. Dit is wat kortademigheid veroorzaakt.

In een poging om meer zuurstof in je bloedbaan te krijgen, ga je hyperventileren, wat verder leidt tot duizeligheid en desoriëntatie. Uiteindelijk adem je zoveel kooldioxide uit dat je hersenen de controle verliezen over het handhaven van de fijne balans tussen kooldioxide en zuurstof. Het gevolg is een overdosis zuurstof, waardoor je licht in je hoofd wordt. Heel vaak vervormt dit zelfs de manier waarop je hersenen dingen waarnemen – waardoor je begint te geloven en te voelen dat de wereld op je af begint te komen.

Hoe herken je een paniekaanval?

Hier volgen enkele nuttige tips voor het diagnosticeren van een paniekaanval.

Het is mogelijk dat je zelfs in de meest gewone omstandigheden een paniekaanval krijgt.

De symptomen van de meeste paniekaanvallen bereiken meestal hun hoogtepunt na ongeveer 10 minuten.

De pijn concentreert zich vooral rond de borst en blijft op en neer gaan.

Net als bij een hartaanval kan er tijdens een paniekaanval een prikkelend gevoel en een verdoofd gevoel optreden. Dit is echter niet beperkt tot de linkerarm, maar kan ook optreden aan de rechterarm, vingers en benen.

Bij paniekaanvallen ervaren mensen irrationele angsten, bijvoorbeeld de angst om te stikken of om gek te worden.

Wat te doen bij een hartaanval of paniekaanval

Als je er niet achter kunt komen of je een paniekaanval of een hartaanval hebt, ga dan onmiddellijk naar een dokter. Wachten is in beide gevallen niet de beste oplossing.

Als blijkt dat jij of iemand anders een hartaanval heeft, kan dat tot de dood leiden als je niet onmiddellijk medische hulp krijgt of zoekt. Als je merkt dat jij of iemand anders de bovenstaande symptomen langer dan 4 tot 5 minuten vertoont, bel dan onmiddellijk een ambulance. Als dat niet mogelijk is, vraag dan iemand in de buurt om jou of de patiënt zo snel mogelijk naar het dichtstbijzijnde ziekenhuis te brengen.

In het geval van een paniekaanval kan het gebrek aan medische ondersteuning de symptomen verergeren en leiden tot een toename van de frequentie van de aanvallen. Tijdig onderzoek en toegewijde zorg door een specialist kan niet alleen de kwaliteit van je leven drastisch verbeteren, maar ook je levensverwachting.