Chronisch vermoeidheidssyndroom: Oorzaken en hoe te behandelen

Vermijd je zelfs redelijk veeleisende lichamelijke activiteiten omdat je je uitgeput voelt zonder duidelijke reden? Heb je spier- of gewrichtspijnen of beide en heb je een ernstig slaaptekort? Als je deze vragen met ‘ja’ beantwoordt, is het hoog tijd om een arts te raadplegen. Je zou kunnen lijden aan myalgische encefalomyelitis of het chronisch vermoeidheidssyndroom.

Wat is het chronisch vermoeidheidssyndroom?

Ooit bespot als “yuppieziekte” of “yuppiegriep”, is het chronisch vermoeidheidssyndroom na 30 jaar debatteren en onderzoeken eindelijk door de medische broederschap geaccepteerd als een echte ziekte. Het chronisch vermoeidheidssyndroom is een slopende aandoening die neurologisch van aard is. Het treft 0,2-0,7 procent van de bevolking in de westerse landen en komt vier keer vaker voor bij vrouwen dan bij mannen.

Wat veroorzaakt het?

Het chronisch vermoeidheidssyndroom was lange tijd een harde noot om te kraken zonder dat er een duidelijke oorzaak werd gevonden, wat de prognose erg moeilijk maakte. Bovendien had het ontelbare symptomen die goed genoeg waren om de artsen in verwarring te brengen. Veel patiënten met het chronisch vermoeidheidssyndroom kregen te horen dat ze leden aan ziekten die leken op het chronisch vermoeidheidssyndroom, zoals fibromyalgie, en waren begonnen met een behandeling om zich pas veel later te realiseren dat ze een verkeerde diagnose hadden gekregen. Later onderzoek heeft vele mogelijke oorzaken aan het licht gebracht, zoals:

Hypotensie

Uit een reeks onderzoeken is gebleken dat neuraal gemedieerde hypotensie, waarbij de communicatie tussen de hersenen en het hart abnormaal is, een oorzaak is van het chronisch vermoeidheidssyndroom. Terwijl activiteiten zoals zitten of staan vereisen dat de hersenen het bericht naar het hart sturen om meer bloed te pompen, verzamelt het bloed zich bij dit soort hypotensie in de voeten en daalt de bloeddruk waardoor de patiënt zich duizelig voelt en soms zelfs flauwvalt.

Hormonale onevenwichtigheden

Een andere mogelijke oorzaak blijkt een afwijking van de hypothalamus-hypofyse-bijnieras te zijn. Studies hebben aangetoond dat sommige patiënten met het chronisch vermoeidheidssyndroom hogere niveaus van de neurotransmitter serotonine hebben, lagere niveaus van dopamine (een neurotransmitter die geassocieerd wordt met beloning) of onevenwichtigheden tussen de neurotransmitters noradrenaline en dopamine. Sommige patiënten met het chronisch vermoeidheidssyndroom hebben zeer lage niveaus van cortisol, het stresshormoon, wat zou kunnen verklaren waarom patiënten met het chronisch vermoeidheidssyndroom slecht reageren op stress. Een andere verklaring is de verstoring van de circadiane klok, een groep zenuwcellen die de slaap-waakcyclus bepalen.

Een verzwakt immuunsysteem

Ook immuniteit lijkt een belangrijke rol te spelen bij het chronisch vermoeidheidssyndroom. Bij patiënten met het chronisch vermoeidheidssyndroom is een groot aantal problemen met het immuunsysteem gevonden, zoals een verminderde reactie van lymfocyten op mitogenen.

Erfelijk

Kan het chronisch vermoeidheidssyndroom erfelijk zijn? Blijkbaar wel! Wetenschappers suggereren dat een veelvoorkomend virus, Human Herpesvirus 6 (HHV-6), de mogelijke oorzaak is van sommige gevallen van het chronisch vermoeidheidssyndroom. Dit HHV-6 genoom kan worden geërfd van ouder op kind, een aandoening die CIHHV-6 of “chromosomaal geïntegreerde HHV-6” wordt genoemd. Bovendien is ongeveer 0,8 procent van de bevolking CIHHV-6-positief, dus drager van een kopie van HHV-6 in elke cel.

Infecties

Veel bacteriële en virale infecties kunnen medeplichtig zijn aan het chronisch vermoeidheidssyndroom. Het chronisch vermoeidheidssyndroom kan het gevolg zijn van een chronische infectie of deze infecties kunnen naast het chronisch vermoeidheidssyndroom voorkomen. Het meest voorkomende virus dat in verband wordt gebracht met het syndroom is het HHV-6 virus. Mycoplasmale infecties en infecties van Chlamydia pneumoniae zijn ook niet zeldzaam.

Het meest recente onderzoek heeft het Parainfluenza Virus-5, dat multiple sclerose en epilepsie veroorzaakt, gevonden als oorzaak van het chronisch vermoeidheidssyndroom.

Is het besmettelijk? Het is misschien een verrassing voor je, maar het chronisch vermoeidheidssyndroom kan besmettelijk zijn. Nee, je krijgt de ziekte niet door alleen maar in het gezelschap te verkeren van de geïnfecteerde, maar een bloedtransfusie van de lijder is een zekere manier om de ziekte te krijgen.

Wat zijn de symptomen?

Er zijn veel symptomen van de ziekte, waarvan de meeste verward kunnen worden met veel andere soortgelijke ziekten. Het belangrijkste symptoom is extreme vermoeidheid na elke activiteit en lijkt erg op griep. Deze reactie kan onmiddellijk of vertraagd zijn, soms zelfs na 24 uur. Het kan, afhankelijk van de moeilijkheidsgraad van de activiteit, weken of zelfs maanden aanhouden.

Andere symptomen zijn een niet-herstellende slaap, cognitieve stoornissen, stemmingswisselingen en prikkelbaarheid, ontsteking van de lymfeklieren, pijn zoals gewrichtspijn, keelpijn en ernstige hoofdpijn. Het kan zelfs leiden tot een volledige uitschakeling van het orgaansysteem.

Niet alle symptomen wijzen op het chronisch vermoeidheidssyndroom

Dat gezegd hebbende, chronische, onverklaarbare vermoeidheid kan het gevolg zijn van een niet gediagnosticeerde of onbehandelde medische aandoening zoals hypothyreoïdie, slaapapneu en narcolepsie, of kan zelfs optreden als bijwerking van medicijnen.

Een eerdere medische aandoening zoals hepatitis B of C die niet goed behandeld is, kan leiden tot onverklaarbare vermoeidheid. Een zware depressieve stoornis met psychotische of melancholische kenmerken zoals bipolaire stoornis of schizofrenie of een neurodegeneratieve aandoening zoals dementie en zelfs waanziektes zoals anorexia nervosa of boulimia nervosa kunnen leiden tot chronische vermoeidheid. Zelfs alcoholmisbruik of ernstig overgewicht kunnen tekenen van chronische vermoeidheid vertonen.

Je moet deze mogelijkheden uitsluiten of je arts informeren over je persoonlijke en medische geschiedenis voor een nauwkeurige diagnose.

Hoe kan het behandeld worden?

Er zijn verschillende behandelingen voorgesteld om het chronisch vermoeidheidssyndroom te genezen. Studies hebben echter aangetoond dat, hoewel volledig herstel niet vaak voorkomt en beperkt is tot slechts ongeveer 4 procent van de gevallen, een duidelijke verbetering binnen een periode van vier jaar is waargenomen bij 39 procent van de bevolking.

Maar voordat een behandeling wordt gestart, is het belangrijk om een goede diagnose te stellen. De diagnose vereist een goede evaluatie compleet met geschiedenis, lichamelijk onderzoek en laboratoriumonderzoek van urine, bloed, schildklierfunctie, enz. Als de diagnose chronisch vermoeidheidssyndroom wordt gesteld, is het belangrijk dat de patiënt wordt getest en behandeld voor comorbiditeiten zoals slapeloosheid, depressie, pijn, enz. Patiënten wordt ook geadviseerd om activiteitenmanagement, slaapmanagement en ontspanningstechnieken te ondergaan.

Therapie en lichaamsbeweging

In een studie die werd uitgevoerd om de beste behandelingsoptie voor het chronisch vermoeidheidssyndroom te bepalen, werden 2801 deelnemers in 44 onderzoeken bestudeerd. De onderzoeken werden gegroepeerd in 6 categorieën, waaronder gedragscategorie, immunologische categorie, enz. De onderzoeksresultaten toonden aan dat cognitieve gedragstherapie en graded exercise therapy zeer effectief waren. Interessant is dat een vervolgonderzoek onder de deelnemers de bevindingen herhaalde.

Geneesmiddelen

Er zijn geen specifieke medicijnen voor de aandoening, maar medicijnen worden vaak gebruikt om bepaalde symptomen te verlichten. Pijnstillers kunnen worden genomen tegen pijn, antidepressiva tegen depressie, enz.

Aanvullende en alternatieve therapieën

Omdat het chronisch vermoeidheidssyndroom veel symptomen heeft die de lijder volledig kunnen vastzetten, kunnen bepaalde natuurlijke therapieën als aanvulling op de reguliere behandeling nuttig zijn.

Dieet en supplementen

Gezond eten door het vermijden van geraffineerd voedsel, suiker, stimulerende middelen zoals cafeïne en alcohol en over te schakelen op gezond voedsel zoals volle granen, groenten en fruit, essentiële vetzuren worden aanbevolen. Studies hebben de effectiviteit aangetoond van regelmatige supplementen om de aandoening onder controle te houden. Enkele supplementen die worden aanbevolen zijn magnesium, omega-3 vetzuren, dehydroepiandrosteron (DHEA), vitamine B12 en D, bètacaroteen, melatonine en L-carnitine. Bepaalde traditionele kruiden zoals ginseng en echinacea voor een betere immuniteit worden ook geadviseerd.

Homeopathie, acupunctuur, chiropractie

Homeopathie blijkt matig effectief te zijn bij het verlichten van de symptomen van het chronisch vermoeidheidssyndroom. Enkele voorgestelde geneesmiddelen zijn Arsenicum voor rusteloosheid en vermoeidheid die gepaard gaan met rillingen en brandende pijnen die ’s nachts erger zijn, Gelsemium voor mentale uitputting, Pulsatilla voor humeurigheid en Zwavel tegen vermoeidheid.

In onderzoeken is gebleken dat acupunctuur met moxibustie zeer effectief is bij de behandeling van het chronisch vermoeidheidssyndroom. Alle onderzoeken toonden responspercentages variërend van 78,95 procent tot 100 procent.

Bepaalde therapeutische massages en chiropractische manipulatie van de wervelkolom kunnen nuttig zijn bij de behandeling van de ziekte, hoewel er geen substantieel bewijs is dat dit bewijst.

Het chronisch vermoeidheidssyndroom is een slopende aandoening, maar het is niet zo erg dat je het gevoel hebt dat alles voorbij is. Hoewel 100 procent genezing misschien niet mogelijk is, kunnen de symptomen met succes onder controle worden gehouden en kan de patiënt binnen een paar jaar na regelmatige behandeling zijn normale leven weer oppakken.