Κερατόκωνος: Διάγνωση, αιτίες, συμπτώματα και θεραπεία
Το λυπηρό με τις ευλογίες είναι ότι οι περισσότερες από αυτές θεωρούνται δεδομένες.
Πάρτε για παράδειγμα τα μάτια μας. Σχεδόν το 80 τοις εκατό όλων των εντυπώσεών μας σχηματίζονται μέσω της όρασης. Διευκολύνουν την απορρόφηση εξωτερικών ερεθισμάτων που μπορούν να συναρμολογηθούν μέσα στον εγκέφαλό μας, βοηθώντας μας έτσι να μαθαίνουμε νέα πράγματα κάθε μέρα που περνάει. Και αν μια μέρα, στερηθούμε όλες τις άλλες αισθήσεις, όπως η αφή ή η γεύση, η όρασή μας είναι αυτή που μπορεί να μας προστατεύσει καλύτερα από τον κίνδυνο.
Ωστόσο, δυστυχώς, οι περισσότεροι από εμάς θα βιώσουμε κάποια μορφή απώλειας όρασης κάποια στιγμή στη ζωή μας – είτε στα νιάτα μας είτε στα γηρατειά μας. Από τον καταρράκτη και τον ηλικιακό εκφυλισμό της ωχράς κηλίδας μέχρι τη νυχτερινή τύφλωση και το γλαύκωμα – η απώλεια της όρασης εκδηλώνεται με τη μορφή πολλών διαφορετικών οφθαλμικών παθήσεων.
Η καλή ενημέρωση σχετικά με την υγεία των ματιών και τις ασθένειες είναι το πρώτο βήμα για να θωρακιστούμε κατά της απώλειας της όρασης, ώστε να προστατεύσουμε την όρασή μας. Και μία από τις πιο εξουθενωτικές από αυτές τις ασθένειες είναι ο κερατόκωνος.
Τι είναι ο κερατόκωνος;
Ο κερατόκωνος, που συχνά συντομογραφείται ως “KC”, είναι η διόγκωση του κερατοειδούς που προκαλείται από την αποδυνάμωση των ινών κολλαγόνου στο εσωτερικό του. Ακριβώς όπως οι χαλύβδινες δοκοί χαμηλής ποιότητας που χρησιμοποιούνται στις κατασκευές μπορούν να οδηγήσουν σε ελαττωματικές δομές, οι εύθραυστες ίνες κολλαγόνου μπορούν επίσης να οδηγήσουν σε αποτυχία στη δομή του οφθαλμού. Προκαλούν λέπτυνση και τέντωμα του θολωτού κερατοειδούς κοντά στο κέντρο του, κάνοντάς τον έτσι να διογκώνεται υπερβολικά έως ότου αποκτήσει κωνικό σχήμα.
Πώς επηρεάζει την όραση ο κερατόκωνος;
Ο κερατόκωνος είναι μη φλεγμονώδης στη φύση του και δεν προκαλεί τύφλωση, αλλά η αλλαγή στο σχήμα και η λέπτυνση του κερατοειδούς μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα ο κερατοειδής να χάσει τη διαφάνειά του. Έτσι, η ασθένεια μπορεί να επηρεάσει την ικανότητα του πάσχοντος ματιού να εστιάζει όσο καλά θα έπρεπε. Εάν δεν αντιμετωπιστεί σύντομα, μπορεί ακόμη και να προκαλέσει ουλές στον κερατοειδή, οι οποίες θα επιδεινώσουν την όρασή σας.
Ο κερατόκωνος έχει προοδευτικό χαρακτήρα και συνήθως επηρεάζει και τα δύο μάτια. Ωστόσο, ο βαθμός εξέλιξης σε κάθε μάτι είναι πολύ συχνά άνισος και είναι αρκετά συνηθισμένο η πάθηση να είναι πιο προχωρημένη στο ένα μάτι από ό,τι στο άλλο.
Διάγνωση του κερατόκωνου
Ο κερατόκωνος προσβάλλει έως και έναν στους χίλιους ανθρώπους. Συνήθως είναι πιο συχνή μεταξύ των Ασιατών, η νόσος αυτή διαγιγνώσκεται κυρίως σε εφήβους και νέους, ενώ η πλειονότητα των επεμβάσεων μεταμόσχευσης πραγματοποιείται σε ασθενείς ηλικίας 20-45 ετών.
Τι προκαλεί τον κερατόκωνο;
Οι ερευνητές δεν είναι ακόμη πολύ σίγουροι για το τι πραγματικά προκαλεί τον κερατόκωνο. Ωστόσο, πιστεύουν ότι οι γενετικοί παράγοντες θα μπορούσαν να διαδραματίσουν τεράστιο ρόλο. Η ασθένεια έχει επίσης συνδεθεί με το σύνδρομο Ντάουν, διαταραχές του συνδετικού ιστού και αλλεργικές ασθένειες όπως το έκζεμα και το άσθμα. Ορισμένοι γιατροί έχουν επίσης διαπιστώσει ότι το υπερβολικό τρίψιμο των ματιών ή η χρήση φακών επαφής με κακή εφαρμογή μπορεί να συμβάλει στην πρόκληση κερατόκωνου.
Συμπτώματα του κερατόκωνου
Αλλαγή στο σχήμα του κερατοειδούς: Το πιο συνηθισμένο σύμπτωμα του κερατόκωνου είναι ένας διογκωμένος κερατοειδής – η διαυγής επιφάνεια μπροστά από τον βολβό του ματιού. Αν και αυτό δεν είναι πολύ εμφανές στις αρχικές φάσεις, ο κερατοειδής μπορεί να μοιάζει σαν να σπρώχνεται σχεδόν προς τα εμπρός από την οφθαλμική κόγχη καθώς η νόσος επιδεινώνεται προοδευτικά.
Απώλεια της ποιότητας της όρασης: Μόλις ο κερατοειδής αρχίσει να αλλάζει δραματικά το σχήμα του, αδυνατεί να επιτελέσει τη λειτουργία του, δηλαδή να διαθλά το φως που εισέρχεται στο μάτι πάνω στο φακό. Ως αποτέλεσμα, ο φακός δεν είναι σε θέση να εστιάσει σωστά τις πληροφορίες που λαμβάνει στον αμφιβληστροειδή και αυτό προκαλεί σημαντική απώλεια στην ποιότητα της όρασης κάποιου. Η ευαισθησία στο φως, η θολούρα και η θέαση των πάντων με τη μορφή θολών εικόνων που μοιάζουν με φαντάσματα είναι συνήθη πρώιμα συμπτώματα που εμφανίζονται συνήθως στα νεανικά χρόνια του ασθενούς.
Θεραπεία του κερατόκωνου
Υπάρχει μεγάλη ποικιλία επιλογών για τη θεραπεία του κερατόκωνου. Συνιστάται να υποβληθείτε πρώτα σε ενδελεχή εξέταση από τον οικείο οφθαλμίατρο, καθώς αυτό μπορεί να σας βοηθήσει να καθορίσετε ποια θεραπεία είναι η καλύτερη για τα προσβεβλημένα μάτια σας.
Γυαλιά: Τα γυαλιά μπορούν να βοηθήσουν στην επιτυχή διόρθωση της μυωπίας και του αστιγματισμού που εμφανίζονται στον κερατόκωνο. Ωστόσο, αυτό ισχύει μόνο κατά τα αρχικά στάδια της οφθαλμολογικής νόσου.
Φακοί επαφής: Οι φακοί επαφής συνταγογραφούνται συχνά από τον γιατρό για να βοηθήσουν στη διόρθωση του ακανόνιστου σχήματος του κερατοειδούς και να τον αναγκάσουν να παραμείνει σε σχήμα θόλου. Και πάλι, αυτό συμβαίνει μόνο στα αρχικά στάδια της νόσου. Περίπου το 5-10% των ασθενών με κερατόκωνο φτάνουν σε ένα στάδιο όπου οι φακοί επαφής δεν είναι πλέον αποτελεσματικοί και συνιστάται μεταμόσχευση κερατοειδούς.
Μεταμοσχεύσεις κερατοειδούς: Εάν αφεθεί να εξελιχθεί πέραν ενός ορισμένου σημείου, οι ασθενείς με κερατόκωνο μπορεί να χρειαστούν μια επεμβατική μεταμόσχευση κερατοειδούς. Ωστόσο, οι ελάχιστα επεμβατικές θεραπείες μπορούν να θεραπεύσουν αποτελεσματικά τον κερατόκωνο, εφόσον διαγνωστεί έγκαιρα. Με τον τρόπο αυτό μπορεί να αποφευχθεί εντελώς η ανάγκη πλήρους μεταμόσχευσης κερατοειδούς.
Θεραπεία διασύνδεσης κολλαγόνου κερατοειδούς: Πρόκειται για μία από τις ιατρικές θεραπείες για σοβαρές περιπτώσεις κερατόκωνου. Ο στόχος της διασύνδεσης κολλαγόνου κερατοειδούς είναι να παράσχει στον παραμορφωμένο κερατοειδή μια πιο σταθερή δομή ενισχύοντας τις αδύναμες ίνες κολλαγόνου στο εσωτερικό του. Με αυτόν τον τρόπο, συμβάλλει στη διακοπή της μελλοντικής εξέλιξης της νόσου.
Σημείωση: Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι ενώ οι φακοί επαφής παρέχουν σίγουρα καλή όραση κατά την περίοδο της οφθαλμικής νόσου, η οποία διαφορετικά θα ήταν δύσκολο να επιτευχθεί, δεν θα επιβραδύνουν τον ρυθμό σχηματισμού του κωνικού κερατοειδούς, ούτε θα επιβραδύνουν τον ρυθμό εξέλιξης του κερατόκωνου. Όταν φοριούνται, οι φακοί μόνο προσωρινά ισοπεδώνουν το ακανόνιστου σχήματος επιθήλιο (ή δέρμα) του κερατοειδούς, δημιουργώντας έτσι την ψευδαίσθηση ότι σταματούν την εξέλιξη του κερατόκωνου. Εάν η νόσος αφεθεί να εξελιχθεί, οι φακοί επαφής πρέπει να ανανεώνονται συνεχώς για να συμβαδίζουν με την επιδείνωση της κατάστασης του ματιού, ενώ μπορεί να συστηθεί χειρουργική επέμβαση για να αποτραπεί η νόσος από το να προκαλέσει περαιτέρω βλάβη στην όραση.
