Ερωτήσεις των ψυχιάτρων για τη διάγνωση της διπολικής διαταραχής

Ενώ ψυχικές ασθένειες όπως η κατάθλιψη και το άγχος είναι γνωστές και κατανοητές αρκετά καλά, άλλες ασθένειες όπως η σχιζοφρένεια και η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή δεν λαμβάνουν την ίδια προσοχή και είναι ιδιαίτερα παρεξηγημένες. Μια τέτοια διαταραχή είναι η διπολική διαταραχή, η οποία μπορεί να είναι αρκετά εξουθενωτική και συνοδεύεται από ένα πλήθος συμπτωμάτων που επηρεάζουν όλες τις πτυχές της ζωής.

Η διπολική διαταραχή αποτελείται τόσο από καταθλιπτικά επεισόδια που μπορεί να είναι σοβαρά όσο και από μανιακά επεισόδια, όπου το άτομο μπορεί να συμπεριφέρεται αλλοπρόσαλλα, επικίνδυνα και να είναι ακόμη και σε ευφορία. Αυτά τα μανιακά ή υπομανιακά επεισόδια μπορεί να διαρκέσουν από μερικές εβδομάδες έως μερικούς μήνες και ακολουθούνται και πάλι από καταθλιπτικά επεισόδια.

Συμβαίνει έτσι ώστε ένας μεγάλος αριθμός ατόμων που πάσχουν από διπολική διαταραχή να διαγιγνώσκονται λανθασμένα, επειδή αναζητούν θεραπεία όταν έχουν καταθλιπτικό επεισόδιο και διαγιγνώσκονται ότι έχουν κατάθλιψη αντί για διπολική διαταραχή. Ωστόσο, με τον κατάλληλο θεραπευτή, μπορεί να γίνει σωστή διάγνωση με τη βοήθεια αυτών των ερωτήσεων.

Ανεβασμένη διάθεση συνεχώς για μέρες

Υπάρχει διαφορά μεταξύ του να αισθάνεται ένα άτομο καλύτερα από το συνηθισμένο μετά από ένα καταθλιπτικό επεισόδιο και κάτι πολύ περισσότερο από αυτό. Όσοι πάσχουν από διπολική διαταραχή αισθάνονται μερικές φορές ακόμη και μια κατάσταση ευφορίας, η οποία είναι συχνό φαινόμενο κατά τη διάρκεια ενός μανιακού επεισοδίου. Μπορούν να τεθούν ερωτήσεις όπως “Έχετε νιώσει πάρα πολύ καλά τις τελευταίες ημέρες;” ή “Έχετε νιώσει ότι η διάθεσή σας είναι ανεβασμένη τις τελευταίες ημέρες χωρίς λόγο;”.

Οι ασθενείς μπορούν επίσης να μεταβούν γρήγορα από σίγουροι και ενεργητικοί σε ταραγμένοι και αντιδραστικοί. Οι γιατροί πρέπει να ανακαλύψουν αν μια καλή μέρα μετά από ένα καταθλιπτικό επεισόδιο οφειλόταν στις περιστάσεις, όπως η εύρεση μιας νέας εργασίας, ή εξαιτίας ενός μανιακού επεισοδίου, και αυτή η ερώτηση μπορεί να τους οδηγήσει εκεί.

Λιγότερος ύπνος αλλά και λιγότερη κόπωση

“Παρόλο που κοιμηθήκατε λιγότερο, παρατηρήσατε ότι δεν αισθανθήκατε πραγματικά εξαντλημένοι;” Οι αλλαγές στις συνήθειες του ύπνου είναι ένας σημαντικός παράγοντας που συμβάλλει στη μανία, και ένα άτομο μπορεί να κοιμηθεί μόνο λίγες ώρες, αλλά να αισθάνεται ενεργητικό και ανανεωμένο. Αυτές οι αλλαγές μπορεί να είναι το πρώτο σημάδι ότι μπορεί να ξεκινάει ένα μανιακό επεισόδιο. Ως εκ τούτου, καθίσταται σημαντικό να κατανοήσουμε πώς κοιμάται ένα άτομο, διότι οι αλλαγές αυτές συμβάλλουν τελικά στη σημαντική αλλαγή της διάθεσης μετά από ένα καταθλιπτικό επεισόδιο.

Πολλές ιδέες ή επιταχυνόμενος εγκέφαλος

Ερωτήσεις όπως “Κατά τη διάρκεια της περιόδου καλής διάθεσης, αισθανθήκατε ότι είχατε πολλές ιδέες και ότι ο εγκέφαλός σας ήταν επιταχυνόμενος;” μπορούν να βοηθήσουν. Οι ασθενείς με διπολική διαταραχή δυσκολεύονται να συμβαδίσουν με τον αριθμό των σκέψεων που περνούν από το μυαλό τους και μπορεί να αγνοούν εντελώς πόσα συμβαίνουν μέσα στο κεφάλι τους εν μέσω ενός μανιακού επεισοδίου.

Σε ένα υπομανιακό επεισόδιο, οι σκέψεις μπορεί να φαίνονται σαφείς και ξεκάθαρες παρά γρήγορες, αλλά και πάλι παραπέμπουν στην ύπαρξη διπολικής διαταραχής. Όπως και να έχει, ο γιατρός θα πρέπει να είναι σε θέση να καταλάβει ότι υπάρχει μια αλλαγή στον τρόπο με τον οποίο οι ασθενείς επεξεργάζονται ή σκέφτονται τις ιδέες και πώς αυτό επηρεάζει τον εγκέφαλό τους.

Περισσότερη ομιλία

Τα άτομα με διπολική διαταραχή μιλούν πολύ γρήγορα και τείνουν να μεταπηδούν από τη μία ιδέα στην άλλη πολύ συχνά. Ερωτήσεις όπως “Είναι δύσκολο να παρακολουθήσετε τι εννοούν να πουν;” ή “Μιλούν σαν να τρέχουν ένα μίλι το λεπτό;” υποβάλλονται στους φροντιστές του ασθενούς για να αποκτήσουν μια καλύτερη ιδέα για τη συμπεριφορά τους. Ένα άλλο σημαντικό χαρακτηριστικό της διπολικής διαταραχής είναι η έλλειψη διορατικότητας, που σημαίνει ότι ο ασθενής δεν έχει ιδέα για την αλλαγή αυτής της συμπεριφοράς και θα τη συνεχίσει σαν να είναι φυσιολογική.

Ανάληψη περισσότερων κινδύνων

Ένα μανιακό επεισόδιο κάνει το άτομο πιο παρορμητικό, οπότε είναι πιο επιρρεπές στο να παίρνει ρίσκα. Ο γιατρός πρέπει να καταλάβει αν το άτομο απλώς ξεσπά ή αν αυτή η συμπεριφορά διαφέρει έντονα από τη φυσιολογική του συμπεριφορά. Ερωτήσεις όπως “Έχετε κάνει πράγματα που θα θεωρούσατε ριψοκίνδυνα” υποβάλλονται τόσο στον ασθενή όσο και στους φροντιστές. Τα μανιακά επεισόδια είναι πολύ πιο επικίνδυνα από ένα υπομανιακό, με τους ασθενείς να οδηγούν και να ξοδεύουν απερίσκεπτα, ακόμη και να συμμετέχουν σε επικίνδυνες σεξουαλικές επαφές. Ωστόσο, η υπερβολική συμπεριφορά που δεν μπορεί να ελεγχθεί αποτελεί επίσης μέρος της ανάληψης κινδύνου, όπως τα υπερβολικά ψώνια.

Αύξηση του πόσο θετικά αισθάνεστε για τον εαυτό σας

Ένα μανιακό ή υπομανιακό επεισόδιο συνοδεύεται από αυξημένη διάθεση που μπορεί να αυξήσει την αυτοπεποίθηση, την αυτοεκτίμηση και την αισιοδοξία ενός ατόμου πολύ πάνω από το φυσιολογικό εύρος. Για παράδειγμα, ένας ασθενής μπορεί να πει στον κλινικό γιατρό ότι αισθάνεται ότι τα πηγαίνει καλά με τη δουλειά του και επειδή αισθάνεται τόσο καλά, θέλει να παραιτηθεί τώρα και να ξεκινήσει εκείνο το επιχειρηματικό εγχείρημα που σχεδιάζει εδώ και χρόνια χωρίς συγκεκριμένο σχέδιο. Μπορούν να γίνουν ερωτήσεις όπως “Έχετε νιώσει πιο έξυπνος, πιο επιτυχημένος ή ελκυστικός τελευταία;”.

Οικογενειακό ιστορικό

Το οικογενειακό ιστορικό μπορεί να είναι εξαιρετικά χρήσιμο στην προσπάθεια διάγνωσης της διπολικής διαταραχής. Ο κίνδυνος εμφάνισης διπολικής διαταραχής αυξάνεται σημαντικά για όσους έχουν στενά μέλη της οικογένειας με τη νόσο, όπως έναν γονέα ή ένα αδελφό. Επιπλέον, η υποβολή αυτών των ερωτήσεων τόσο στον ασθενή όσο και στο μέλος της οικογένειας μπορεί να λειτουργήσει θετικά, διότι συχνά, ο ασθενής δεν κατανοεί πλήρως τι συμβαίνει και δεν μπορεί πάντα να απαντήσει πλήρως και ειλικρινά στις ερωτήσεις.